نوار عصب و عضله چیست؟

نوار عصب و عضله چیست؟

نوار عصب و عضله نوعی تست تشخیصی است که برای بررسی سلامت اعصاب و عضلات به کار می‌رود.

از این تست برای تشخیص بیماری‌های عصبی و اعضلانی استفاده می‌شود.

دستورات مغز از طریق ارسال پیام به اندام‌ها، به وسیله عصب‌ها صورت می‌گیرد.

در نوارعصب و عضله، شدت و سرعت انتقال پیام‌ها ثبت می‌شود.

پزشک با بررسی امواج، در مورد مشکل پیش آمده اطلاعات مفیدی بدست می‌آورد.

 

نوار عضله

الکترومیوگرافی یا نوار عضله (Electromyography) در اختصار EMG نامیده می شود.

هدف از انجام این آزمایش، بررسی فعالیت الکتریکی عضله مورد نظر است.

عضلات در هر شرایط مقدار مشخصی الکتریسیته تولید می کنند.

در واقع مقدار این جریانات در زمان استراحت یا انقباض عضلات با زمان فعالیت متفاوت است.

اندازه گیری و تحلیل این جریانات با استفاده از سوزن های باریک فرو رفته در عضلات انجام می شود.

البته سوزن ها پس از دریافت الکتریسیته عضلات، آنها را تقویت کرده و سپس به دستگاه مربوطه ارسال می کنند.

اطلاعات فوق در هر دو وضعیت شل کردن و انقباض عضلات ثبت شده تا نتیجه درستی از عملکرد آنها به دست آید.

 

نوار عصبی

نوار عصبی یا NCS (Nerve conduction studies) با هدف تعیین وضعیت و عملکرد عصب مورد نظر مورد استفاده قرار می گیرد.

برای شروع این آزمایش مسیر عصب درگیر تعیین و برچسب ها متناسب با مسیر روی بدن نصب می شود.

زیر برچسب ها الکترودهایی وجود دارد که به کمک سیم به دستگاه مرکزی متصل می شوند.

الکترودها وظیفه جمع آوری اطلاعات الکتریکی از سطح پوست را بر عهده دارند.

اساس کار در این آزمایش، اندازه گیری سرعت هدایت امواج الکتریکی است.

امواج الکتریکی با کمک یکی از الکترودها وارد عصب شده و زمان رسیدن آن به نقطه بعدی اندازه گیری می شود.

سرعت هدایت این امواج در حالت طبیعی و سالم حدود 200 کیلومتر بر ساعت است.

اما هر گونه اختلال در عملکر عصب ها خود را با کاهش سرعت هدایت نشان می دهد.

تست نوار عصب و عضله

تست نوار عصبی و عضلانی عنوان آزمایشی است که برای سنجش نحوه عملکرد عصب های بدن مورد استفاده قرار می گیرد.

این تست همانگونه که از نامش برمی آید، از دو بخش اصلی نوار عضله و نوار عصبی تشکیل شده است که با هم انجام می شوند.

 

نوار عصب و عضله دست

بررسی عملکرد عضلات و عصب های موجود در اندام فوقانی با استفاده از نوار عصبی عضلانی دست انجام می شود.

معمولاً هدف از این کار، پیدا کردن منشا گزگز کردن، بی حسی، درد و کاهش توان دست ها است.

همچنین می توان منشا درد گردن و تاثیر دیسک آن را بر روی عصب های مجاور تعیین کرد.

البته برخی اختلالات تنها با کمک نوار عصبی عضلانی دست تشخیص داده می شوند؛ به عنوان مثال می توان به سندروم تونل کارپ (CTS) اشاره کرد.

این سندروم با درد مچ، تورم کف دست و خواب رفتگی انگشتان دست بروز پیدا می کند.

 

نوار عصب و عضله پا

اختلالات شکل گرفته در عضلات و اعصاب اندام های تحتانی با گرفتن نوار عصبی عضلانی از پا تعیین می شود.

نوار عصبی دست و پا کاملاً بی ضرر و استفاده از آن برای زنان باردار یا کودکان بلامانع است.

مشکلات ناحیه کمر و پا را می توان با این آزمایش تشخیص داد.

علت داغی یا سردی کف پا، درد کف، مچ پا، زانو، کمر، تاثیر دیسک کمر روی عصب های مجاور به سادگی با نوار عصبی عضلانی پا تعیین می شود.

همچنین با این روش می توان دلیل ضعف عضلات (میوپاتی) در بخش های تحتانی بدن را مشخص کرد.

ناگفته نماند که نوار عصبی عضلانی اندام های تحتانی می تواند روی کمر نیز اجرا شود.

نوار عصب و عضله چگونه انجام می‌گیرد؟

در هنگام انجام نوار عصب و عضله، یک نیدل کوچک، به نام الکترود (براى انتقال و تشخیص پیام هاى الکتریکى استفاده مى شود) به طور مستقیم به عضله‌ها وارد مى شود و فعالیت الکتریکى در آن عضله را بررسی می‌کند. بخش دیگر تست، توسط الکترودهای سطحی، سرعت هدایت امواج الکتریکى در داخل عصب بین دو نقطه و یا بیشتر، مورد بررسی قرار می‌گیرد. از این تست برای پیدا کردن مشکلات عصبی و عضلانی استفاده می‌شود.

اطلاعاتی که قبل از انجام نوارعصب و عضله باید در اختیار پزشک معالج قرار بگیرد:

قبل از انجام نوارعصب و عضله، به پزشک خود درمورد مطالب پایین اطلاع دهید:

• وجود بیمارى و مشکل جسمى خاص.

• وجود وسایل الکتریکى در بدن مانند قلب مصنوعى و ..

• استفاده از داروهاى رقیق کننده خون

• داشتن بیمارى هموفیلى و مشکل لخته شدن خون. بهتر است مدارک پزشکی و عکس ها و ام آر ای، را در راستای تشخیص بهتر در اختیار پزشک قرار دهید.

 

نوار عصب و عضله را چه کسی انجام می‌دهد؟

انجام الکترومیوگرافی توسط پزشکان متخصص مغز و اعصاب و متخصصان طب فیزیکی و توان بخشی انجام می‌شود.

پزشک انجام دهنده نوار باید علاوه بر داشتن دانش و مهارت کافی، آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده باشد و شناخت کامل بر آناتومی و محل عصب‌های محیطی بدن داشته باشد.

 

عوارض نوار عصب و عضله عوارض

الکترومیوگرافی، جزء روش‌های تشخیصی کم خطر است و خطرات و عوارض آن بسیار نادر است.

هر چه پزشک مربوطه ماهرتر باشد، احتمال عوارض بعد از آن هم کم تر می‌شود. شایع‌ترین عارضه، درد و سوزش واحتمال کبودی در محل ورود سوزن است. هرچند با استفاده از کمپرس یخ ومصرف استامینوفن این مشکل جزیی، قابل حل است.

 

آیا انجام نوارعصب و عضله برای بیمار درد دارد؟

احساس درد در نوار عصب و عضله، ناشی از وارد شدن سوزن‌های یکبار مصرف و وارد شدن جریان الکتریکی با شدت کم است. این درد با توجه به گفته بیماران قابل تحمل و ملایم است. اگر بیمار آستانه درد پایینی دارد می تواند با مشورت پزشک دو ساعت قبل از انجام نوار عصب وعضله از مسکن استفاده کند.

 

آمادگی های لازم برای انجام نوار عصب و عضله

برای انجام این تست، مصرف داروی خاصی قبل از انجام نیاز نیست. بهتر است قبل از انجام:

• بیمار استحمام کند تا چربی از پوست برطرف شود.

• در منطقه ای از پوست که قرار است تست انجام بشود از لوسیون و مواد چرب کننده استفاده نشود.

• بیمار برای انجام نوارعصب و عضله، نباید ناشتا باشد.

• از لباس راحت و گشاد استفاده شود.

• چند ساعت قبل از انجام تست، سیگار مصرف نشود.

 

آیا می توان در آزمایش نوار عضلانی سوزن را حذف کرد؟

تاکنون پیشرفت های چشمگیری در زمینه آزمایش نوار عضلانی ایجاد شده است؛ به عنوان مثال سوزن های مورد استفاده بسیار باریک بوده و بدون هیچ گونه درد یا عفونتی استفاده می شوند.

حذف سوزن برای انجام این آزمایش ممکن است نتایج را با ابهام و اشتباه روبرو کند.

اما در صورت ابتلای فرد به مشکل انعقاد خون (هموفیلی) می توان سوزن را از آزمایش حذف کرد.

همچنین حذف آن در صورت وجود عفونت در محل ورود سوزن و یا ورم دست به دلیل برداشت سینه بلامانع است.

 

چرا نوار عصب و عضله انجام می‌گیرد؟

پزشک با توجه به علائم و نشانه هایى که در بیمار مشاهده می‌کند، نوار عصب و عضله را درخواست می کند. این نشانه ها عبارتند از:

• بى حسى

• ضعف عضلانى

• درد عضلانى

• انقباض عضلانى

• بروز انواع خاصى از درد در اندام‌ها

• خواب رفتگی دست و پا

• مورمور شدن اندام‌ها مخصوصا انگشتان

 

نوار عصب و عضله برای تشخیص چه بیماری‌های بکار می‌رود؟

• دیستروفی‌های عضلانی، بیماری عضلانی است که باعث می‌شود عملکرد عضلات مختل شود.

• بیماریهای مربوط به عصب مانند سندرم تونل كارپ و نوروپاتی ها

• بیماری ای ال اس، مربوط به سلول‌های حركتی در مغز و نخاع است

• میاستنی گراویس که نوعی بیماری ژنتیک است و در محل اتصال عصب و عضله باعث ایجاد اختلال می‌شود

• آرتروز که ناشی ازدرگیری ریشه های عصبی در گردن و كمر است

• بیماری‌های شبكه بازویی و یا لمبوساكرال

 

چقدر زمان برای انجام نوار عصب و عضله لازم است؟

با توجه به نوع و پیچیدگی بیماری و همچنین مهارت پزشک زمان آن متغیر است. ممکن است از یک ربع تا یک ساعت طول بکشد.

 

بعد از انجام نوار عصب و عضله نیاز به استراحت است؟

خیر بلافاصه بعد از انجام تست، بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزانه خود ادامه دهد.

 

هزینه انجام نوار عصب و عضله

هزینه انجام نوار عصب و عضله با توجه به این که برای چند اندام انجام می شود متغییر خواهد بود. از طرفی ممکن است هزینه نوار عصب و عضله در کلینیک های مختلف نیز یکسان نباشد.

مدت زمان لازم برای آماده شدن نتایج نوار عصب و عضله :

به طور معمول نتایج نوار عصب و عضله، بلافاصله آماده و تحویل بیمار داده می‌شود. توجه به این نکته حائز اهمیت است که نتایج باید توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب باید تجزیه و تحلیل شود.

 

محدودیتی برای انجام نوارعصب و عضله وجود دارد؟

نوار عصب و عضله یک تست بدون ضرر است و همه افراد با هر جنسیتی و در هر سنی می‌توانند این تست را انجام دهند. حتی زنان حامله یا نوزادان هم می‌توانند با دستور پزشک این تست را برای تشخیص بیماری و شروع درمان انجام دهند.

 

آیا امکان انتقال بیماری از طریق تست نوار عصب و عضله وجود دارد؟

یکی از مهم ترین دغدغه بیماران نگرانی در مورد احتمال انتقال بیماری در زمان انجام تست نوار عصب و عضله است. لازم به ذکر است با توجه به این که برای انجام این تست از سوزن های یکبار مصرف استفاده می شود امکان انتقال بیماری وجود ندارد.