تمام چیزهایی که باید درباره نوار مغزی بدانید
یکی از تست های رایج که در اغلب موارد توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب برای تشخیص بیماری ها درخواست می شود نوار مغزی است.
در بیشتر موارد دستگاه نوار مغزی در داخل مطب وجود دارد و نوار مغزی توسط تکنسین گرفته می شود.
یکی از مهم ترین دغدغه بیماران کسب اطلاعات لازم در مورد چگونگی انجام نوار مغزی است.
زیرا به اشتباه برخی نوار مغزی را تستی خطرناک و یا حتی دردناک می دانند.
به همین دلیل بر آن شدیم تا در این مقاله تمام نکات ضروری و مهم را در ارتباط با نوار مغزی بیان کنیم.
در ادامه با ما همراه باشید.
این مطلب را هم مطالعه کنید: نورولوژیست خوب در تهران【5 تای برتر】+اطلاعات تماس
نوار مغز چیست؟
نوار مغز یا الکتروانسفالوگرافی یک روش تشخیصی از طریق ضبط سیگنال های الکتریکی مغز برای ارزیابی کارکرد مغز است.
کاربرد: نوار مغزی را پزشک چه زمانی درخواست می کند؟
متخصص مغز و اعصاب می تواند نوار مغزی را برای تشخیص و یا ارزیابی بیماری های زیر درخواست کند:
- تشنج
- گیجی
- کاهش سطح هوشیاری
- سکته مغزی
- آنسفالوپاتی
- اختلالات خواب
- تومورهای مغزی
- التهاب مغز
در برخی موارد ممکن است در برخی بیماری های کلیوی و یا کبدی که منجر به ایجاد اختلال در کارکرد مغز می شود، پزشک از نوار مغزی برای تشخیص دقیقتر کمک بگیرد.
تفاوت نوار مغزی با نقشه مغزی
نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی یک ابزار تشخیصی برای ثبت فعالیت امواج مغزی است.
با استفاده از نوار مغز آسیب های وارد شده به مغز از طریق تغییر فعالیت امواج مغز قابل تشخیص است.
افرادی که دچار مشکل مغزی هستند الگوی نوار مغز آنها نامنظم است.
نقشه مغز یا الکتروانسفالوگرافی کمی، به تجزیه و تحلیل امواج فرکانس بدست آمده از نوار مغزی می پردازد.
نقشه مغزی همانند نوار مغز ثبت می شود.
داده های بدست آمده از نقشه مغزی برای ثبت فعالیت الکتریکی قشر مغز مورد استفاده قرار می گیرد.
در برخی مواقع داده های نقشه مغز برای نشان دادن یک ناهنجاری مغزی کافی است.
مراقبت قبل از نوار مغزی
در اغلب موارد برای انجام تست نوار مغزی نیاز به آمادگی خاصی نمی باشد.
اما بهتر است یک روز قبل از انجام تست فرد بیمار استحمام کند.
همچنین اجتناب از خوردن کافئین به مدت هشت ساعت قبل از انجام تست توصیه می شود.
از طرفی بیمار برای حالت دادن به مو، هنگام مراجعه برای انجام نوار مغزی، نباید از ژل و یا روغن استفاده کند.
نوار مغزی چگونه انجام می شود؟
برای انجام تست ضرورتی ندارد که بیمار در حالت کاملا نشسته و یا خوابیده باشد.
در بیشتر موارد نیازی به تراشیدن موی سر برای انجام تست نوار مغزی نمی باشد اما باید سر کاملا تمیز و عاری از هرگونه چربی باشد.
تکنسین الکترودهایی (معمولا 20 الکترود) را که از صفحات کوچک فلزی تشکیل شده به سر بیمار وصل می کند.
ممکن است برای دریافت بهتر امواج مغزی در محل اتصال الکترودها به سر از ژل استفاده شود.
امواج مغزی توسط الکترودها دریافت شده و سپس به دستگاه ارسال می شود.
در نهایت نتیجه بر روی کاغذ چاپ می شود.
آیا نوار مغزی درد دارد؟
تست نوار مغزی یک آزمایش کاملا ایمن، بدون درد و بدون نیاز به بیهوشی و بی حسی است.
البته توجه به این نکته حائز اهمیت است که در زمان انجام نوار مغزی ممکن است برای مدت کوتاهی تکنسین از بیمار بخواهد که تنفس های عمیق و سریع داشته باشد و او را در معرض نور درخشان به منظور بررسی بهتر عملکرد مغز قرار دهد.
در برخی موارد افراد مبتلا به صرع در اثر تحریک مغز ممکن است دچار تنش شوند.
از این رو در صورت داشتن صرع و یا هرگونه بیماری دیگر بهتر است به پزشک خود اطلاع دهید.
آیا تشخیص تومور مغزی با نوار مغزی امکان پذیر است؟
داده های نوار مغزی به تنهایی برای تشخیص تومور مغزی کافی نیست.
زیرا نوار مغز فقط به عنوان یک تست، تغییرالگوهای موجی را نشان می دهد.
پزشک متخصص با توجه به تغییرات ایجاد شده در امواج مغزی احتمال وجود یک ضایعه را می تواند تشخیص دهد.
تشخیص کامل تومور مغزی با استفاده از تصاویر ام آی آر صورت می گیرد.
تومورهای مغزی با استفاده از روش های زیر قابل تشخیص است:
• معاینه عصبی بیمار: پزشک ابتدا بینایی، شنوایی، هوشیاری و قدرت عضلانی بیمار را مورد بررسی قرار می دهد. زیرا در صورت وجود تومور مغزی، فعالیت بسیاری از اجزا بدن، مخصوصا قدرت بینایی، مختل می شود.
• بررسی نوار مغزی: تومور مغزی در مغز اختلال وارد می کند و این اختلال از طریق تغییر امواج ثبت شده در نوار مغزی قابل مشاهده است. به همین دلیل گاهی قبل از انجام روش های تصویر برداری برای بررسی احتمال تومور از نوار مغزی استفاده می شود.
• تصویربرداری ام آر آی: دستگاه ام آی آر مجهز به آهنرباهای قوی است که به کامپیوتر متصل هستند. این روش تشخیصی، روش بی خطر و راحت است.
انجام نوار مغزی چقدر طول می کشد؟
با توجه به این که قرار دادن الکترودها بر روی سر بیمار کمی زمان بر است، نوار مغزی حدودا 20 الی 30 دقیقه طول میکشد.
مراقبت های بعد از نوار مغزی
پس از پایان یافتن فرآیند انجام نوار مغزی، الکترودها از سر بیمار برداشته می شود. در صورتی که در محل اتصال الکترودها به سر از ژل استفاده شده باشد تکنیسین آنرا تمیز می کند. پس از این مرحله مراقبت خاصی نیاز نیست.
پس از آماده شدن نتایج، بیمار باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند تا نوار مغزی را تجزیه و تحلیل کند.
نوار مغزی کودکان
یکی از با اهمیت ترین کاربردهای نوار مغزی، تشخیص صرع در اطفال است.
هرچند ممکن است پزشک برای تشخیص و پیگیری سایر بیماری ها نیز برای کودک درخواست نوار مغزی داشته باشد.
برخی والدین به علت عدم داشتن اطلاعات کافی درباره نوار مغزی بسیار نگران می شوند. با توجه به این که نوار مغز در واقع تنها یک سیستم گیرنده امواج می باشد و از هیچ اشعه ای برای انجام تست استفاده نمی شود، هیچ خطری کودکان را تهدید نمی کند.
فقط با توجه به این که برای گرفتن نتیجه مطلوب ضروری است که کودک در حین آزمایش آرامش داشته باشد، در صورتی که کودک همکاری لازم را نداشته باشد ممکن است از داروی خواب آور استفاده شود.
توجه: در صورتی که کودک داروهای ضد تشنج مصرف می کند نباید به صورت خود سرانه قبل از انجام نوار مغزی آن ها را قطع کرد. در این مورد والدین باید حتما با پزشک صحبت کرده و دستورالعمل لازم را دریافت کنند.
نوار مغز در بارداری
یکی از مهم ترین دغدغه زنانی که در دوران بارداری هستند، اطلاع از عوارض نوار مغزی در دوران بارداری است.
با توجه به این که نوار مغزی یک روش غیرتهاجمی می باشد و از هیچ اشعه مضر برای مادر و جنین استفاده نمی شود، نوار مغز در بارداری هیچ خطری ندارد.
اما حتما باید زنان باردار در مورد وضعیت خود به پزشک و تکنسین اطلاع دهند.
تشخیص افسردگی با نوار مغزی
الگوهای نوار مغزی در افراد افسرده نرمال نیست.
ولی این نامنظمی در الگوهای نوار مغزی تشخیصی و اختصاصی نیست.
بنابراین افسردگی با استفاده از نوار مغزی قابل تشخیص نیست.
افسردگی بیشتراز طریق جلسات بالینی با بیمار توسط روانپزشک قابل تشخیص است.
تحقیقات جدید صورت گرفته نشان می دهد استفاده از نوار مغزی میزان تاثیرگذاری داروهای ضد افسردگی را مشخص می کند.
با توجه به نتایج این تحقیقات، نوار مغزی می تواند به درمان افسردگی کمک کند.
این تحقیق بر روی 300 بیمار افسرده صورت گرقته و محققانی از چندین دانشگاه های معتبر دنیا در این تحقیقات شرکت دارند.
نوار مغز در منزل
در برخی موارد بیماربه دلیل کهولت سن و یا شرایط خاص امکان مراجعه به کلینیک و یا مطب را برای انجام نوار مغزی ندارد.
در این شرایط باید از خدمات مراکز ارائه دهنده نوار مغزی پرتابل، که قابلیت جابجایی دارد، استفاده نمود.
تشخیص صرع با نوار مغزی
تشخیص کامل و دقیق صرع با استفاده از نوار مغزی و ام آر آی ممکن می باشد.
اگر بیمار دارای صرع باشد ممکن است در الگوهای امواج مغزی آن تغییراتی دیده شود.
موج های بلند و نیزهای در نوار مغزی در بیشتر مواقع نشان دهنده بیماری صرع است.
گرفتن نوار مغزی هنگامی که بیمار دچار حمله می شود می تواند به تشخیص درست صرع کمک کند.
ولی ممکن است بیمار مبتلا به صرع باشد ولی نوار مغزی و ام آی آر آن کاملا طبیعی باشد.
در این حالت پزشک با گرفتن شرح حال دقیق از بیمار و همچنین با تکیه بر تجربه و دانش خود می تواند صرع را تشخیص دهد.
بدلیل اینکه بیماری صرع دارای علائم مشابه برخی بیماری های دیگر مانند سنکوب، میگرن و… را دارد، باید تشخیص با دقت صورت بگیرد.
زیرا در صورت تشخیص نادرست و قطع داروهای تجویزی، عوارض جدی برای بیمار به وجود خواهد آمد.
هزینه نوار مغزی
هزینه نوار مغز هر چند در بیمارستان و کلینیک می تواند متفاوت باشد اما در زمان نگارش این مقاله هزینه نوار مغزی با بیمه تامین اجتماعی 98 هزار تومان و به صورت آزاد 200 هزار تومان می باشد.